Mondspoelmiddelen zijn tegenwoordig te koop in allerlei kleuren en smaken. In elke supermarkt of drogisterij staan hele rijen vol met deze flacons. Maar heeft het spoelen met zo’n middel ook daadwerkelijk zin? Advertenties en reclames pretenderen dat de geur van uw adem zal verbeteren wanneer u het product gebruikt. Fabrikanten van andere mondspoelmiddelen beweren zelfs dat uw gehele schadelijke microflora kan worden verwijderd. In dit stuk wordt ingegaan op de werking van mondspoelmiddelen en de effecten die daarbij horen.

Wat is een mondspoelmiddel precies?
Een mondspoelmiddel is een middel dat het spoelende effect in uw mond stimuleert, het bestaat hoofdzakelijk uit water, smaak- en kleurstoffen. Bij het ene product is er alcohol gebruikt om de componenten op te lossen, maar tegenwoordig bestaat er ook alcoholvrij mondspoelmiddel. Er zijn tegenwoordig veel verschillende soorten mondspoelmiddel in omloop. Zo zijn er speciale mondspoelmiddelen die tegen gaatjes zouden werken (o.a. Listerine Sterk Gebit en Elmex Anti-Caries). Terwijl andere mondspoelmiddelen tegen tandplaque zouden werken. Tandplaque is een laagje bacteriën dat hecht aan het oppervlak van een tand of kies. Nog weer andere mondspoelmiddelen zorgen voor gezonder tandvlees (o.a. Meridol, Listerine Coolmint).

Peroxiden
Verder zijn er producten op de markt die tegen een slechte ademgeur (o.a. Halita) werken. Ook zijn er middelen op basis van peroxiden, die een ontsmettende en reinigende werking hebben. Een voorbeeld daarvan is waterstofperoxide-mondspoeling. Deze middelen zorgen voor genezing van het tandvlees ter voorkoming van infecties na het trekken van een tand of kies. Dikwijls zal bij een product op basis van peroxide een spuit gebruikt worden om de extractiewond te spoelen. Het is verstandig om de aanwijzingen van de tandarts op te volgen. Als u te vroeg gaat spoelen in de extractiewond bestaat de kans dat het ontstane bloedstolsel oplost of dat er een nabloeding optreedt.

Alternatief voor chloorhexidine
De laatste categorie zijn middelen op basis van chloorhexidine (Corsodyl, PerioAid). Chloorhexidine is bedoeld om tandplaque te verwijderen en de bloeding van het tandvlees te reduceren. Deze middelen worden bijvoorbeeld gebruikt bij mensen die niet meer in staat zijn hun eigen tanden te poetsen. Het product zorgt voor een verkleuring van de tong of tanden. Het is daarnaast mogelijk dat u een vieze smaak in de mond heeft na het spoelen of dat u een branderig gevoel aan uw slijmvliezen. Om deze redenen wordt chloorhexidine niet zo snel gebruikt bij mensen die op een alternatieve manier hun mondverzorging kunnen doen. Het is van belang dat u bij een spoelmiddel met chloorhexidine de instructies van de tandarts opvolgt.

Tandarts heeft informatie
Aangezien er veel verschillende soorten mondspoelmiddelen zijn is het belangrijk dat u zich voorafgaand aan het eerste gebruik verdiept in een middel. Het is altijd mogelijk uw tandarts om advies te vragen. De tandarts heeft misschien informatie die u niet zo snel kan vinden en kan samen met u tot een besluit komen.

Werking mondspoelmiddel
Waarom zijn er dan zo veel mondspoelmiddelen op de markt als getwijfeld wordt aan de werking ervan? Er is wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de middelen, waaruit blijkt dat mondspoelmiddel geen vervanging is voor tanden poetsen. De bacteriën in uw mond leven in een ondoordringbare samenleving, ook wel de biofilm genoemd. Er is op dit moment geen mondspoelmiddel op de markt dat even effectief werkt tegen plaqueverwijdering als de mechanische reiniging van tandenpoetsen. Een ander nadeel van een mondspoelmiddel is dat het alleen werkt op het zichtbare deel van de tand of kies. De vloeistof kan het gebied onder het tandvlees niet bereiken, terwijl dit juist de plek is die u ook graag schoon zou willen houden om ontstekingen te voorkomen.

Tandenpoetsen
Mondspoelmiddelen kunnen worden gezien als een additioneel product, niet als substituut voor tandenpoetsen. Het product zou van toegevoegde waarde kunnen zijn wanneer u niet in staat bent om uw tanden en kiezen goed schoon te houden. De tandarts kan na een bepaalde behandeling ook adviseren om een specifiek mondspoelmiddel te gebruiken. Zoals eerder genoemd zijn er mondspoelmiddelen die tegen bacteriën werken en zijn er mondspoelmiddelen die beginnende gaatjes remmen, omdat er fluoride aan het middel is toegevoegd. Verder kan het frisse gevoel van een mondspoelmiddel leiden tot een meer zelfverzekerd gevoel. Het mondspoelmiddel neemt echter niet de oorzaak van de slechte geur van de adem weg, waardoor het frisse gevoel maar kortdurend zal zijn.

Advies
Ons advies luidt: poets tweemaal per dag, het liefst met een elektrische borstel, in combinatie met een tandpasta die fluoride bevat. Zorg voor voldoende reiniging tussen de tanden middels ragers, tandenstokers of eventueel floss. Floss wordt geadviseerd wanneer ragers of tandenstokers niet tussen de tanden of kiezen passen. U kunt een mondspoelmiddel ter aanvulling gebruiken als de tandarts dat adviseert. De tandarts kan tijdens een volgende controle evalueren of het mondspoelmiddel van toegevoegde waarde is voor de patiënt. Enkel het gebruik van mondspoelmiddel zorgt voor onvoldoende reiniging.

Luuk van den Bosch en Hessel van der Wielen zijn de auteurs van bovenstaande tekst. Zij hebben gebruik gemaakt van de volgende literatuur:

– Barnett ML. The role of therapeutic antimicrobial mouthrinses in clinical practice. Control of supragingival plaque and gingivitis. Journal of the American Dental Association 2003; 134: 699-704;

– Brecx M., Brownstone E., MacDonald L., Gelskey S., Cheang M. Efficacy of Listerine, Meridol and chlorhexidine mouthrinses as supplements to regular tooth cleaning measures. J. Clin Periodontol. 1992 Mar;19(3):202-7;

– Kouzmina E., Yanuschevitch O., Lapatina A., Smirnova T., Kuzmina I. A Pilot Study Into the Effectiveness of Two Antimicrobial Mouthrinses in a Group of Russian Adults With Gingivitis;

– Loe H, Schiott C. The effect of mouthrinses and topical application of chlorhexidine on the development of dental plaque and gingivitis in man. Journal of Periodontal Research 1970; 5: 79;

– Zanatta F.B., Antoniazzi R.P., Rösing C.K. The effect of 0.12% Chlorhexidine Gluconate Rinsing on previously plaque-free and plaque-covered surfaces: a randomized, controlled clinical trial. J Periodontol November 2007.
Deze informatie en/of conclusies zijn gebaseerd op de mening van de auteur, welke weer gebaseerd zijn op de huidige stand der wetenschap.